Restrukturyzacja przedsiębiorstwa lub osoby fizycznej to proces złożony i wielowymiarowy, obejmujący różnorodne aspekty prawne, organizacyjne oraz finansowe. Istotną rolę w tym przedsięwzięciu odgrywają nadzorca układu oraz syndyk, których zadania są nieodzowne dla sprawnego przebiegu działań oraz ochrony interesów wierzycieli. Niniejszy artykuł skupia się na analizie kosztów związanych z ich działalnością, omawiając wynagrodzenia, premie, dodatkowe opłaty oraz przepisy regulujące te kwestie.
Zakres obowiązków nadzorcy układu i syndyka
Różnice w funkcjach pełnionych przez nadzorcę układu i syndyka wynikają z ich roli w procesach restrukturyzacyjnym i upadłościowym. Nadzorca układu uczestniczy w procedurze układowej, wspierając dłużnika w przygotowaniu układu z wierzycielami oraz nadzorując jego realizację. Z kolei syndyk jest odpowiedzialny za zarządzanie masą upadłościową w postępowaniu upadłościowym, w tym za dystrybucję środków na rzecz wierzycieli.
Praca nadzorcy układu obejmuje kilka istotnych etapów, a mianowicie:
- Etap przedsądowy
W tym okresie nadzorca wspiera dłużnika w zbieraniu głosów wierzycieli niezbędnych do przyjęcia układu. Jest to faza przygotowawcza, w której często opracowywane są wstępne analizy ekonomiczne oraz prawne.
- Etap sądowy
Po złożeniu wniosku o zatwierdzenie układu nadzorca układu nadzoruje przebieg procedury zarówno przed wydaniem postanowienia przez sąd, jak i po jego zatwierdzeniu. Odpowiada za zapewnienie, że układ jest zgodny z prawem i korzystny dla wierzycieli.
- Realizacja układu
W fazie tej nadzorca często pełni funkcję nadzorcy wykonania układu, chyba że w treści układu określono inne zasady. Nadzór nad wykonaniem układu wymaga bieżącego monitorowania działań dłużnika oraz raportowania wierzycielom.
Każda z tych faz wiąże się z kosztami, które mogą być zróżnicowane w zależności od zakresu obowiązków nadzorcy.
Wynagrodzenie nadzorcy układu
Wynagrodzenie nadzorcy układu ma charakter umowny, co oznacza, że jego wysokość ustalana jest między stronami – dłużnikiem a nadzorcą. Warto jednak pamiętać, że przepisy prawne przewidują pewne ograniczenia, szczególnie dla mikroprzedsiębiorców.
Główne składniki wynagrodzenia nadzorcy układu
1. Premia za sukces — premia ta stanowi istotną część wynagrodzenia nadzorcy. Sukces może być definiowany na różne sposoby, na przykład:
- przyjęcie układu przez wierzycieli,
- zatwierdzenie układu przez sąd,
- uzyskanie prawomocności postanowienia o zatwierdzeniu układu,
- pełne wykonanie układu.
2. Ograniczenia ustawowe
Przepisy nakładają górny limit wynagrodzenia nadzorcy w przypadku mikroprzedsiębiorców, co ma na celu ochronę ich interesów. Regulacje te są wzorowane na zasadach ustalania wynagrodzeń syndyków w sprawach konsumenckich.
3. Degresywna skala wynagrodzenia
Wynagrodzenie nadzorcy układu ustalane jest według degresywnej skali:
- 15% od kwoty przeznaczonej dla wierzycieli do 100 000 zł,
- 3% od kwoty między 100 000 zł a 500 000 zł,
- 1% od kwoty powyżej 500 000 zł.
Przykład obliczenia wynagrodzenia
Jeśli dłużnik przeznacza na spłatę wierzycieli 600 000 zł, wynagrodzenie nadzorcy wynosi:
- 15% z 100 000 zł = 15 000 zł,
- 3% z 400 000 zł (500 000 zł – 100 000 zł) = 12 000 zł,
- 1% z 100 000 zł (600 000 zł – 500 000 zł) = 1 000 zł.
Łączna kwota: 28 000 zł (plus VAT, jeśli nadzorca jest podatnikiem VAT).
4. Dodatkowe usługi
Umowa może przewidywać dodatkowe wynagrodzenie za zadania wykraczające poza standardowy zakres obowiązków, takie jak:
- sporządzanie analiz ekonomicznych i prawnych,
- nadzór nad realizacją układu,
- wsparcie przy tworzeniu list wierzytelności.
Koszty pracy syndyka
Syndyk, działając w ramach postępowania upadłościowego, pobiera wynagrodzenie ustalane zgodnie z przepisami prawa. Wysokość tego wynagrodzenia w przypadku upadłości przedsiębiorcy zależy od:
- wartości masy upadłościowej,
- stopnia zaspokojenia wierzycieli,
- liczby wierzycieli
- czasu trwania postępowania upadłościowego
W upadłości konsumenckiej wynagrodzenie syndyka ustala sąd w granicach określonych prawem, tj. od połowy do dwukrotności średniego wynagrodzenia miesięcznego za 3 kwartał roku poprzedniego.
Obowiązki syndyka
Syndyk zobowiązany jest do zarządzania majątkiem dłużnika oraz sporządzania cyklicznych sprawozdań z wykonanych czynności. Realizacja tych obowiązków wiąże się z dodatkowymi kosztami, np. na usługi księgowe, prawne czy administracyjne.
Opodatkowanie wynagrodzeń
Wynagrodzenie nadzorcy układu i syndyka podlega opodatkowaniu. Jeśli są oni podatnikami VAT, wystawiają faktury VAT, których koszty ponosi dłużnik. Dodatkowo nadzorca i syndyk muszą odprowadzać zaliczki na podatek dochodowy oraz składki na ubezpieczenia społeczne, jeżeli przepisy tego wymagają.
Co w przypadku niepowodzenia restrukturyzacji?
W razie niepowodzenia postępowania restrukturyzacyjnego – na przykład, gdy sąd prawomocnie odmówi zatwierdzenia układu lub postępowanie zostanie umorzone – wynagrodzenie nadzorcy układu nie może przekroczyć dwukrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw.
Podsumowanie
Koszty związane z pracą nadzorcy układu i syndyka są nieodłącznym elementem procesów restrukturyzacyjnych i upadłościowych. Regulacje prawne jasno określają zasady wynagradzania tych specjalistów, jednocześnie dając pewną swobodę w ustalaniu szczegółów umów. Zarówno dłużnicy, jak i wierzyciele powinni zdawać sobie sprawę z tych kosztów, ponieważ mają one wpływ na efektywność i powodzenie całego procesu.
Dobór odpowiedniego nadzorcy układu lub syndyka, posiadającego doświadczenie i kompetencje, może w znacznym stopniu przyczynić się do sukcesu działań restrukturyzacyjnych lub upadłościowych. Dlatego też warto, jeszcze przed rozpoczęciem postępowania, szczegółowo przeanalizować potencjalne koszty ich pracy, aby uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek.
Artykuł Jakie są koszty związane z pracą nadzorcy układu i syndyka? pochodzi z serwisu Kancelaria Poznań.