W kontekście zawierania związków małżeńskich, przepisy dotyczące tej instytucji zostały tak uregulowane, aby chronić dobro jednostek i społeczności, określając ramy, w których można zawrzeć związek małżeński. Jednym z kluczowych ograniczeń, które stanowią o tym, czy dana osoba może zawrzeć małżeństwo, jest jej wiek — co zostało uregulowane na kanwie art. 10 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego (KRIO). Spróbujmy głębiej zbadać ten artykuł i jego znaczenie w kontekście polskiego prawa rodzinnego.
Podstawa prawna i ogólna zasada
Art. 10. § 1. Nie może zawrzeć małżeństwa osoba niemająca ukończonych lat osiemnastu. Jednakże z ważnych powodów sąd opiekuńczy może zezwolić na zawarcie małżeństwa kobiecie, która ukończyła lat szesnaście, a z okoliczności wynika, że zawarcie małżeństwa będzie zgodne z dobrem założonej rodziny.
§ 2. Unieważnienia małżeństwa zawartego przez mężczyznę, który nie ukończył lat osiemnastu, oraz przez kobietę, która nie ukończyła lat szesnastu albo bez zezwolenia sądu zawarła małżeństwo po ukończeniu lat szesnastu, lecz przed ukończeniem lat osiemnastu, może żądać każdy z małżonków.
§ 3. Nie można unieważnić małżeństwa z powodu braku przepisanego wieku, jeżeli małżonek przed wytoczeniem powództwa ten wiek osiągnął.
§ 4. Jeżeli kobieta zaszła w ciążę, jej mąż nie może żądać unieważnienia małżeństwa z powodu braku przepisanego wieku.
Ogólna zasada uregulowana w art. 10 § 1 KRIO jasno wskazuję, iż nie mogą zawrzeć małżeństwa osoby, które nie ukończyły 18 roku życia. To ograniczenie ma na celu ochronę młodych osób, które mogą nie być jeszcze gotowe do podejmowania ważnej życiowej decyzji, jaką jest małżeństwo.
Oczywiście od tejże reguły przewidziano wyjątek. Już w treści paragrafu 1 wyżej przywołanego przepisu, przewiduje się, iż „dopuszczalne jest zawarcie małżeństwa przez kobietę, która ukończyła 16 lat i uzyskała zezwolenie sądu opiekuńczego. Naturalnie nie obowiązuje górna granica wieku. Przyjęta przez ustawodawcę dolna granica związana jest z dojrzałością emocjonalną, o której trudno jest mówić w przypadku małoletnich. Skoro pełną zdolność do czynności prawnych uzyskują osoby z chwilą ukończenia 18. roku życia (art. 11 k.c.), to tym bardziej granica taka powinna dotyczyć zawarcia małżeństwa.” G. Jędrejek [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2019, art. 10.
Czym są „ważne powody” ?
Problematyczne sformułowanie “ważnych powodów” użyte przez ustawodawcę w treści art. 10 § 1 KRIO może być różnorako interpretowane. Każda z określonych sytuacji, która jest uważana przez stronę za spełniającą takie przesłanki, jest badana w postępowaniu nieprocesowym przez sąd. „Pojęcie ważnych powodów nie zostało zdefiniowane w celu zapewnienia elastyczności i indywidualizacji rozstrzygnięcia. Do ważnych powodów doktryna zalicza: posiadanie przez kobietę i mężczyznę, których wniosek dotyczy, dziecka lub dzieci; ciążę kobiety, która złożyła wniosek, i uznanie ojcostwa przez mężczyznę, którego wniosek dotyczy; silną i ugruntowaną więź uczuciową w powiązaniu z dojrzałością społeczną i ustabilizowaną sytuacją finansową, czyli trwały związek faktyczny między stronami. W orzecznictwie sądowym ciąża wnioskodawczyni dominuje wśród powodów udzielenia zgody na zawarcie małżeństwa. Należy zwrócić uwagę, że ten powód powinien mieć charakter fakultatywny i nie wyczerpywać pojęcia ważnych powodów. Ważne powody nie muszą też dotyczyć bezpośrednio chcących zawrzeć małżeństwo i mogą odnosić się do specyficznej sytuacji ich rodzin. Wśród ważnych powodów wymienia się także bezpośrednie niebezpieczeństwo grożące życiu jednego z nupturientów oraz mobilizację mężczyzny do wojska na wypadek wojny”. A. Stawarska-Rippel [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2021, art. 10.
Chcesz wiedzieć więcej? Zapraszamy do kontaktu!
Zdjęcie: unsplash.com
The post Wiek a zawarcie małżeństwa — analiza art. 10 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego appeared first on Wszystko o rozwodzie.