Harmonijne i prawidłowe funkcjonowanie rodziny zakłada współdziałanie wszystkich jej członków, a w kontekście relacji małżeńskich – wspólne działanie małżonków na rzecz dobra wspólnego i zaspokajania potrzeb rodziny. Polski Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy (dalej: KRiO) stanowi ramy prawne, które regulują m.in. kwestie finansowe w małżeństwie, wskazując na obowiązek wzajemnej pomocy małżonków. Art. 28 KRiO, który będzie przedmiotem analizy niniejszego artykułu, stanowi swoiste “sądowe potwierdzenie i zobowiązanie” leżącego na jednym z małżonków, obowiązku dbania o dobro rodziny. Słowo “sądowe” nie zostało w tym przypadku użyte przypadkowo, bowiem obowiązek taki spoczywa na każdym z małżonków z racji prawa, jednakże celem instytucji z art. 28 jest zabezpieczenie i faktyczna realizacja alimentacji na rzecz rodziny.
Analiza art. 28 i pojęcia “potrzeb rodziny”.
Art. 28. § 1. Jeżeli jeden z małżonków pozostających we wspólnym pożyciu nie spełnia ciążącego na nim obowiązku przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny, sąd może nakazać, ażeby wynagrodzenie za pracę albo inne należności przypadające temu małżonkowi były w całości lub w części wypłacane do rąk drugiego małżonka.
§ 2. Nakaz, o którym mowa w paragrafie poprzedzającym, zachowuje moc mimo ustania po jego wydaniu wspólnego pożycia małżonków. Sąd może jednak na wniosek każdego z małżonków nakaz ten zmienić albo uchylić.
Instytucja zawarta w powyższym przepisie ma zastosowanie do małżeńskiego ustroju wspólności majątkowej (ustawowym lub umownym). „Regulacja w art. 28 k.r.o. stanowi zatem jeden ze sposobów umożliwiających dochodzenie na drodze sądowej realizacji obowiązku zaspokajania potrzeb rodziny. Zaspokojenie należności następuje w szczególnym trybie, który umożliwia uniknięcie procesu oraz prowadzenia uciążliwego postępowania zabezpieczającego i egzekucyjnego. W uzasadnieniu uchwały całej Izby Cywilnej SN z 16.12.1987 r., III CZP 91/86, LEX nr 3342, podkreślono, że: „Nie mają tutaj zastosowania przepisy k.p.c. o zabezpieczeniu powództwa, skoro chodzi o sui generis postępowanie zabezpieczająco-wykonawcze, w którym realizuje się roszczenia nie w stosunku do dłużnika należności podlegającej wypłacie na rzecz małżonka uprawnionego, lecz w stosunku do współmałżonka, który jest wierzycielem tych należności”.” G. Jędrejek [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2019, art. 28.
W prawidłowym zdekodowaniu treści art. 28 bardzo ważnym jest prawidłowe zrozumienie sformułowania “potrzeb rodziny”, bowiem instytucja prawna zawarta w tym przepisie ma na celu ochronę właśnie tej wartości. „Pojęcie potrzeb rodziny jest szersze od pojęcia zwykłych potrzeb rodziny, które zostało zastosowane w art. 30 k.r.o. W przepisie art. 28 k.r.o. chodzi o uzyskanie środków, które umożliwią osiągnięcie równej stopy życiowej przez wszystkich członków rodziny. Powstaje pytanie, czy regulacja ma zastosowanie jedynie wtedy, gdy jeden z małżonków w ogóle nie przyczynia się do zaspokajania potrzeb, czy też nawet wówczas, gdy zaspokaja je częściowo. Należy opowiedzieć się za drugą ewentualnością. Praca we wspólnym gospodarstwie domowym, jeżeli małżonek osiąga wynagrodzenie za pracę albo inne należności, nie prowadzi do uchylenia obowiązku przeznaczenia uzyskanych środków na potrzeby rodziny.” G. Jędrejek [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2019, art. 28
Czym są “wynagrodzenie za pracę albo inne należności” ?
Przedmiotem alimentacji, który na mocy art. 28 może zostać przyznane jednemu z małżonków jest wynagrodzenie za pracę albo inne należności. Tak jak pierwszy człon tego sformułowania jest raczej zrozumiały, problematyczne jest określenie “innych należności”. „Użycie sformułowania „wynagrodzenie za pracę albo inne należności” uzyska właściwy sens wówczas, gdy przyjmiemy, że ustawodawcy chodziło o takie „inne należności”, które swym charakterem są zbliżone do wynagrodzenia za pracę w tym sensie, że stanowią „dochody”, „zarobek” zobowiązanego, osiągany z tytułu jego działalności zawodowej czy twórczej. Ponadto w uchwale 16.12.1987 r., III CZP 91/86, LEX nr 3342, SN stwierdził, że nakaz wydany na mocy art. 28 k.r.o. może dotyczyć tylko należności periodycznych lub wprawdzie nieokresowych, lecz powtarzających się i opartych na stałym stosunku. W praktyce nakaz, o którym mowa, może mieć zastosowanie najczęściej do wynagrodzenia za pracę, w tym także premii ze wszelkimi dodatkami, jak np. dodatki za pracę w godzinach nadliczbowych, tzw. trzynastych i czternastych „pensji”, deputatów pracowniczych i innych świadczeń związanych ze stosunkiem pracy, nie wyłączając odszkodowań za bezpodstawne zwolnienie z pracy bez wypowiedzenia lub ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop.” G. Jędrejek [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2019, art. 28.
Chcesz wiedzieć więcej? Zapraszamy do kontaktu!
Zdjęcie: unsplash.com
The post Wypłata wynagrodzenia jednego z małżonków do rąk drugiego — analiza art. 28 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. appeared first on Wszystko o rozwodzie.