Separacja to jedna z instytucji prawnych, które pozwala małżonkom formalnie uregulować rozpad ich związku, bez całkowitego jego rozwiązania, jak ma to miejsce w przypadku rozwodu. W polskim prawie rodzinnym separacja może być orzekana zarówno na zgodny wniosek małżonków, jak i na żądanie jednego z nich. O szczegółach dotyczących przesłanek i skutków separacji pisaliśmy szerzej na naszym blogu prawnym – gorąco zachęcamy do lektury! Dziś jednak skupimy się na pewnym specyficznym aspekcie tej instytucji – możliwości cofnięcia zgody na orzeczenie separacji.
Choć brzmi to jak niuans proceduralny, przypadek, który trafił na wokandę Sądu Apelacyjnego w Katowicach (sygn. akt I ACa 842/00), pokazuje, jak istotne mogą być konsekwencje złożonych oświadczeń procesowych. Główna bohaterka tej sprawy – żona, która pierwotnie zgodziła się na separację, a później zmieniła zdanie – przyznaje, że nie była świadoma skutków prawnych swojego wcześniejszego stanowiska. Sytuacja ta rodzi pytania nie tylko o charakter oświadczeń składanych w toku sprawy, ale także o świadomość prawną stron procesowych.
Zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym, separacja może zostać orzeczona w sytuacji, gdy między małżonkami nastąpił zupełny rozkład pożycia (art. 61¹ § 1 KRO). W przypadku, gdy małżonkowie nie mają wspólnych małoletnich dzieci, mogą wspólnie wnioskować o separację, co znacząco upraszcza procedurę (art. 61¹ § 3 KRO). Warto jednak pamiętać, że nawet w sytuacji zgodnego wniosku, każde z małżonków ma prawo do zmiany stanowiska, aż do momentu wydania orzeczenia przez sąd. O tym, jakie konsekwencje wiążą się z cofnięciem zgody, traktuje art. 567² Kodeksu postępowania cywilnego.
Cofnięcie zgody na orzeczenie separacji – procedura i skutki
Jak wynika z art. 567² § 1 KPC, w sprawie o separację na zgodny wniosek małżonków, cofnięcie zgody przez jedną ze stron prowadzi do umorzenia postępowania. Co istotne, taki krok nie wymaga akceptacji drugiego małżonka. Jest to odstępstwo od ogólnej zasady wynikającej z art. 512 § 1 KPC, który wymaga zgody pozostałych uczestników postępowania na cofnięcie wniosku po rozpoczęciu rozprawy.
Przytoczone orzeczenie Sądu Apelacyjnego w Katowicach (I ACa 842/00) pokazuje praktyczne zastosowanie tych przepisów. Małżonka, która początkowo zgodziła się na separację, w apelacji od orzeczenia sądu I instancji cofnęła swoją zgodę, podnosząc, że nie zdawała sobie sprawy z konsekwencji prawnych swojej wcześniejszej decyzji. Domagała się także orzeczenia o winie małżonka, co nie byłoby możliwe w przypadku zgodnego żądania separacji, gdyż zgodnie z art. 61³ § 2 KRO sąd nie orzeka wówczas o winie.
Sąd Apelacyjny uznał, że cofnięcie zgody przez jednego z małżonków skutkuje koniecznością umorzenia postępowania o separację. W uzasadnieniu podkreślono, że zgodne żądanie separacji musi istnieć w chwili wydawania orzeczenia. Brak tego elementu uniemożliwia dalsze procedowanie i zmusza sąd do uchylenia wcześniejszego postanowienia.
Co oznacza to dla stron postępowania?
Powyższy (jak mawiamy w żargonie prawniczym) case uwidacznia jedną z zasad postępowania cywilnego – strony mają prawo do zmiany swojego stanowiska, nawet na późnym etapie postępowania. Jednakże decyzje procesowe, takie jak zgoda na separację, mają poważne konsekwencje, które mogą wpłynąć na dalszy przebieg sprawy. Dlatego tak istotne jest, by osoby uczestniczące w postępowaniach prawnych podejmowały swoje decyzje świadomie i najlepiej po konsultacji z prawnikiem.
Stan prawny: listopad 2024 r.
Fot. unsplash.com
The post Cofnięcie zgody na orzeczenie separacji. appeared first on Wszystko o rozwodzie.