Opieka naprzemienna jest terminem, który w ostatnim czasie zyskał na popularności. Egalitaryzm obojga opiekunów w ramach praw i obowiązków związanych z danym potomkiem jest uważany za najsensowniejszy sposób próby wychowywania dziecka w przypadku rozwodu rodziców. W kontekście polskiego prawa, opieka naprzemienna jest praktyką, ale nie ma wyraźnej definicji w ramach istniejącego systemu prawnego, w tym w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Co ciekawe, w ustawie Pomoc państwa w wychowywaniu dzieci, sformułowanie “opieki naprzemiennej” zostało wyraźnie wskazane w art. 5 ust 2a tejże ustawy, jednakże próżno szukać definicji legalnej tego terminu.
Co to jest Opieka Naprzemienna?
Opieka naprzemienna odnosi się do sytuacji, w której dziecko po rozwodzie lub separacji rodziców mieszka na zmianę z każdym z rodziców. Czas podziału może być różny, np. tydzień u jednego rodzica, tydzień u drugiego, ale istnieją też inne układy, zależne od indywidualnych potrzeb rodziny i dziecka. „W orzecznictwie wskazuje się, iż opieka naprzemienna ma miejsce, jeśli dziecko koncentruje swoje sprawy życiowe z obojgiem rodziców, gdy zamieszkuje i u matki i u ojca. Takie stanowisko przedstawił w szczególności NSA w wyroku z dnia 26 lutego 2019 r., I OSK 878/17, LEX nr 2645565. Opieka naprzemienna jest wykonywana, jeśli rodzice co do zasady po równo dzielą się w zajmowaniu dzieckiem. To ugruntowany pogląd – wskazał WSA w Gliwicach. Przedstawił go w szczególności WSA w Kielcach w wyroku z dnia 22 lutego 2017 r., II SA/Ke 18/17, LEX nr 2249158. Sądy zwracają przy tym uwagę, iż nawet jeśli rodzice zajmują się dzieckiem „po równo”, a wyroku nie orzeczono o opiece naprzemiennej, to można uznać, że taki stan ma miejsce – podkreślił WSA w Gliwicach. Skarżący i jego była żona po równo podzielili trud opieki nad dzieckiem – wskazał WSA. Skarga była więc zasadna.” A. Partyk, Opieka naprzemienna to stan równego podziału obowiązków wobec dziecka, LEX/el. 2019.
Brak definicji opieki naprzemiennej w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym.
Brak definicji ustawowej tego pojęcia w Kodeksie rodzinny i opiekuńczy jest uciążliwy. Wielokrotnie było już podnoszone przez Rzecznika Praw Obywatelskich, iż w obecnym stanie prawnym, brak legalizacji tego pojęcia może być niebezpieczny.“Jedyną ustawą, która posługuje się tym zwrotem, choć bez jego zdefiniowania, wciąż jest ustawa z 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (zwana „ustawą 500+”). Mowa tam o „opiece naprzemiennej obydwojga rodziców rozwiedzionych, żyjących w separacji lub żyjących w rozłączeniu sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach„. Zdaniem RPO, nie można tego uznać za definicję. – Wręcz przeciwnie, może to wprowadzać zamęt. Zależnie bowiem od definicji, piecza naprzemienna może obejmować także przypadki opieki sprawowanej w stosunku np. 60:40, czy nawet 70:30 procent czasu. Ponadto w Kodeksie postępowania cywilnego są wzmianki o „orzeczeniach, w którym sąd określił, że dziecko będzie mieszkać z każdym z rodziców w powtarzających się okresach„ – napisał Rzecznik. I sugerował, że należy znowelizować Kodeks rodzinny i opiekuńczy”. (https://sip.lex.pl/#/external-news/1795678765?keyword=opieka%20naprzemienna&cm=SREST)
Istota opieki naprzemiennej
Istota opieki naprzemiennej oraz potrzeba zdefiniowania tego pojęcia na gruncie ustawowym przejawia się w wielu aspektach. Najważniejszym z nich jest zwyczajnie dobro dziecka. Opieka naprzemienna może sprzyjać utrzymaniu silnych i stabilnych relacji z obojgiem rodziców, co jest ważne dla emocjonalnego rozwoju dziecka. Co więcej, opieka naprzemienna, jak zaznaczyłem na wstępie, zapewnia równość pomiędzy rodzicami, która może być zbawienna do podtrzymywania pozytywnych relacji miedzy byłymi małżonkami ale i samym dzieckiem. Ta forma opieki promuje ideę równości rodzicielskiej, gdzie obydwoje rodziców mają równą odpowiedzialność i możliwość uczestnictwa w życiu dziecka. Warto również zauważyć, że ten sposób sprawowania pieczy nad dzieckiem przejawia się jako system bardzo elastyczny. Opieka naprzemienna pozwala na dostosowanie rozwiązań do indywidualnych potrzeb i sytuacji rodziny, co jest korzystne zarówno dla rodziców, jak i dzieci.
Chcesz wiedzieć więcej? Zapraszamy do kontaktu!
Zdjęcie: unsplash.com
The post Czym jest opieka naprzemienna na gruncie polskiego prawa i potrzeba definicji tego pojęcia na gruncie ustawowym. appeared first on Wszystko o rozwodzie.