Kredyty hipoteczne we frankach szwajcarskich były popularnym rozwiązaniem dla wielu Polaków, jednak z czasem okazały się źródłem licznych problemów finansowych. Wzrost kursu franka spowodował znaczne zwiększenie rat kredytowych, co skłoniło wielu kredytobiorców do poszukiwania możliwości unieważnienia takich umów. Coraz więcej osób decyduje się na dochodzenie swoich praw i walkę o unieważnienie umowy kredytowej. W niniejszym artykule wyjaśniamy, na czym polega unieważnienie kredytu frankowego, jak wygląda procedura oraz jakie są potencjalne ryzyka i korzyści takiego rozwiązania.
Czym jest unieważnienie umowy kredytu frankowego?
Unieważnienie kredytu frankowego to proces, w którym kredytobiorca wnosi do sądu o stwierdzenie nieważności zawartej umowy kredytowej. Istotą tego działania jest wykazanie, że umowa od samego początku zawierała klauzule niedozwolone (abuzywne), co skutkuje jej nieważnością. W przypadku pozytywnego rozstrzygnięcia sądu umowa traktowana jest tak, jakby nigdy nie została zawarta, co oznacza, że nie wywołuje skutków prawnych od momentu jej podpisania.
Głównym powodem unieważnienia umowy są klauzule abuzywne, które banki stosowały do jednostronnego ustalania kursu walut. Takie postanowienia umowne sprawiały, że kredytobiorcy nie mieli możliwości przewidzenia kosztów swojego zobowiązania. Sądy, analizując takie przypadki, dochodzą do wniosku, że usunięcie tych klauzul powoduje niemożność dalszego wykonywania umowy w całości. W konsekwencji dochodzi do unieważnienia umowy, a strony muszą zwrócić sobie nawzajem otrzymane środki.
Aktualna sytuacja prawna
W ostatnich latach polskie sądy coraz częściej orzekają na korzyść kredytobiorców, uznając umowy kredytowe we frankach za nieważne. Kluczowym momentem było orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) z dnia 3 października 2019 roku (sprawa C-260/18), które podkreśliło, że nieuczciwe warunki w umowach kredytowych nie mogą wiązać konsumenta.
Podobne stanowisko przyjął Sąd Najwyższy w grudniu 2019 roku, uznając, że wadliwy mechanizm indeksacji może prowadzić do nieważności całej umowy kredytowej. Od tego czasu wiele sądów w Polsce orzeka w podobny sposób, co daje kredytobiorcom duże szanse na skuteczne dochodzenie swoich roszczeń.
Jak unieważnić umowę kredytu frankowego?
Proces unieważnienia umowy kredytowej wymaga odpowiedniego przygotowania i działania zgodnie z określoną procedurą. Pierwszym krokiem jest dokonanie analizy umowy przez prawnika specjalizującego się w sprawach kredytów frankowych. Konieczne jest wykazanie, że w umowie zawarte zostały klauzule abuzywne, które naruszają interesy kredytobiorcy.
Następnie kredytobiorca powinien zgromadzić niezbędną dokumentację, w tym umowę kredytową, aneksy, harmonogramy spłat oraz korespondencję z bankiem. Kolejnym etapem jest wystosowanie wezwania do banku o zwrot nienależnie pobranych środków. Jeśli bank odmówi spełnienia żądań, sprawa trafia do sądu.
Postępowanie sądowe może potrwać od kilku miesięcy do nawet kilku lat, w zależności od obciążenia sądu. W trakcie procesu sąd oceni, czy umowa rzeczywiście zawiera niedozwolone klauzule i czy ich usunięcie powoduje niemożność dalszego wykonywania umowy. Jeśli sąd uzna umowę za nieważną, kredytobiorca nie musi już spłacać kredytu, a bank zobowiązany jest do zwrotu wszystkich nienależnie pobranych rat.
Opłata sądowa
Kredytobiorcy decydujący się na wniesienie pozwu o unieważnienie umowy kredytowej muszą liczyć się z koniecznością uiszczenia opłaty sądowej. Jest to stała kwota wynosząca 1.000,00 zł, niezależnie od wartości przedmiotu sporu.
Jakie są skutki prawne unieważnienia kredytu frankowego?
Orzeczenie sądu stwierdzające nieważność umowy kredytowej oznacza, że umowa traktowana jest tak, jakby nigdy nie została zawarta i nie funkcjonowała w obrocie prawnym. W efekcie obie strony powinny dokonać wzajemnych rozliczeń, uwzględniając to, co świadczyły sobie na podstawie tej umowy.
Dla kredytobiorcy oznacza to konieczność zwrotu kwoty kapitału, którą otrzymał od banku. Z kolei bank zobowiązany jest do zwrotu wszystkich środków wpłaconych przez kredytobiorcę, obejmujących prowizje, odsetki, raty kapitałowo-odsetkowe oraz ewentualne opłaty związane z ubezpieczeniem niskiego wkładu własnego, jeśli były one pobierane.
W wyjątkowych przypadkach sąd może na wniosek kredytobiorcy lub z urzędu rozłożyć zwrot kapitału na raty, aby ułatwić spłatę zobowiązania wobec banku.
Potencjalne ryzyka i koszty
Decyzja o unieważnieniu umowy kredytowej niesie ze sobą zarówno potencjalne korzyści, jak i ryzyka. Do kosztów związanych z procesem należą opłaty sądowe, wynagrodzenie prawnika oraz ewentualne koszty biegłych. Niektóre kancelarie oferują system success fee, czyli wynagrodzenie uzależnione od wyniku sprawy.
Czas trwania procesu może być różny, a w niektórych przypadkach sprawy ciągną się latami. Choć obecne orzecznictwo jest korzystne dla kredytobiorców, istnieje ryzyko, że sąd wyda niekorzystny wyrok, co wiąże się z koniecznością poniesienia kosztów procesu.
Podsumowanie
Unieważnienie umowy kredytu frankowego może być skutecznym sposobem na uwolnienie się od niekorzystnych zobowiązań finansowych. Kluczowe jest jednak odpowiednie przygotowanie, współpraca z doświadczonym prawnikiem oraz świadomość potencjalnych ryzyk i kosztów związanych z procesem. Warto też śledzić orzecznictwo, które dynamicznie się rozwija i coraz częściej stoi po stronie kredytobiorców.
Artykuł Jak unieważnić umowę kredytu we frankach? pochodzi z serwisu Kancelaria Poznań.